प्रत्यारोपणाचे दोन मुख्य प्रकार आहेत, ऑटोलॉगस आणि अॅलोजेनिक स्टेम सेल प्रत्यारोपण.
डॉ नादा हमद, हेमॅटोलॉजिस्ट आणि बोन मॅरो ट्रान्सप्लांट फिजिशियन
सेंट व्हिन्सेंट हॉस्पिटल, सिडनी
स्टेम सेल म्हणजे काय?
- पांढऱ्या रक्त पेशी (लिम्फोसाइट्ससह - ज्या पेशी आहेत ज्या कर्करोगाच्या वेळी लिम्फोमा बनवतात)
- लाल रक्त पेशी (हे शरीराभोवती ऑक्सिजन वाहून नेण्यासाठी जबाबदार असतात)
- प्लेटलेट्स (रक्त गुठळ्या होण्यास किंवा गुठळ्या होण्यास प्रतिबंध करणार्‍या पेशी)
स्टेम सेल प्रत्यारोपण म्हणजे काय?
स्टेम सेल प्रत्यारोपण ही एक प्रक्रिया आहे जी लिम्फोमावर उपचार करण्यासाठी वापरली जाऊ शकते. ज्यांचा लिम्फोमा माफ होत आहे अशा रूग्णांवर उपचार करण्यासाठी त्यांचा वापर केला जाऊ शकतो परंतु लिम्फोमा पुन्हा होण्याची उच्च शक्यता असते (परत येते). ज्यांचा लिम्फोमा पुन्हा झाला आहे (परत या) अशा रूग्णांवर उपचार करण्यासाठी देखील त्यांचा वापर केला जाऊ शकतो.
स्टेम सेल प्रत्यारोपण ही एक गुंतागुंतीची आणि आक्रमक प्रक्रिया आहे जी टप्प्याटप्प्याने होते. स्टेम सेल प्रत्यारोपण करणाऱ्या रुग्णांना प्रथम एकट्या केमोथेरपीने किंवा रेडिओथेरपीच्या संयोगाने तयार केले जाते. स्टेम सेल प्रत्यारोपणात वापरले जाणारे केमोथेरपी उपचार नेहमीपेक्षा जास्त डोसमध्ये दिले जातात. या टप्प्यात दिलेली केमोथेरपीची निवड प्रत्यारोपणाच्या प्रकारावर आणि हेतूवर अवलंबून असते. प्रत्यारोपणासाठी स्टेम पेशी तीन ठिकाणांहून गोळा केल्या जाऊ शकतात:
अस्थिमज्जा पेशी: स्टेम पेशी थेट अस्थिमज्जेतून गोळा केल्या जातात आणि त्यांना a म्हणतात 'बोन मॅरो ट्रान्सप्लांट' (BMT).
परिधीय स्टेम पेशी: स्टेम पेशी परिधीय रक्तापासून गोळा केल्या जातात आणि याला म्हणतात a 'पेरिफेरल ब्लड स्टेम सेल ट्रान्सप्लांट' (PBSCT). प्रत्यारोपणासाठी वापरल्या जाणार्‍या स्टेम पेशींचा हा सर्वात सामान्य स्त्रोत आहे.
कॉर्ड रक्त: नवजात मुलाच्या जन्मानंतर नाभीसंबधीच्या दोरखंडातून स्टेम पेशी गोळा केल्या जातात. याला ए 'कॉर्ड ब्लड ट्रान्सप्लांट', जेथे हे परिधीय किंवा अस्थिमज्जा प्रत्यारोपणापेक्षा खूपच कमी सामान्य आहेत.
स्टेम सेल प्रत्यारोपणाचे प्रकार
प्रत्यारोपणाचे दोन मुख्य प्रकार आहेत, ऑटोलॉगस आणि अॅलोजेनिक स्टेम सेल प्रत्यारोपण.
ऑटोलॉगस स्टेम सेल प्रत्यारोपण: या प्रकारच्या प्रत्यारोपणात रुग्णाच्या स्वतःच्या स्टेम पेशींचा वापर केला जातो, ज्या गोळा केल्या जातात आणि साठवल्या जातात. त्यानंतर तुमच्याकडे केमोथेरपीचे उच्च डोस असतील आणि त्यानंतर तुमच्या स्टेम पेशी तुम्हाला परत दिल्या जातील.
अॅलोजेनिक स्टेम सेल प्रत्यारोपण: या प्रकारच्या प्रत्यारोपणामध्ये दान केलेल्या स्टेम पेशींचा वापर होतो. देणगीदार संबंधित (कुटुंबातील सदस्य) किंवा असंबंधित दाता असू शकतो. तुमचे डॉक्टर प्रयत्न करतील आणि एक दाता शोधतील ज्याच्या पेशी रुग्णाशी जवळून जुळतील. यामुळे शरीर दात्याच्या स्टेम पेशी नाकारण्याचा धोका कमी करेल. रुग्णाला केमोथेरपी आणि काहीवेळा रेडिओथेरपीचे उच्च डोस असतील. त्यानंतर दान केलेल्या स्टेम पेशी रुग्णाला परत देण्यात येतील.
या प्रत्येक प्रकारच्या प्रत्यारोपणाबद्दल अधिक तपशीलवार माहितीसाठी, पहा ऑटोलॉगस प्रत्यारोपण or allogeneic प्रत्यारोपण पृष्ठे.
स्टेम सेल प्रत्यारोपणासाठी संकेत
डॉ अमित खोत, हेमेटोलॉजिस्ट आणि बोन मॅरो ट्रान्सप्लांट फिजिशियन
पीटर मॅककलम कॅन्सर सेंटर आणि रॉयल मेलबर्न हॉस्पिटल
लिम्फोमाचे निदान झालेले बहुतेक रुग्ण करतात नाही स्टेम सेल प्रत्यारोपणाची गरज आहे. ऑटोलॉगस आणि अॅलोजेनिक स्टेम सेल प्रत्यारोपण दोन्ही केवळ विशिष्ट परिस्थितींमध्ये वापरले जातात. स्टेम सेल प्रत्यारोपणाच्या मुख्य संकेतांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- लिम्फोमा रुग्ण असल्यास आगमनात्मक लिम्फोमा (लिम्फोमा जो उपचारांना प्रतिसाद देत नाही) किंवा पुन्हा चालू लिम्फोमा (लिम्फोमा जो उपचारानंतर परत येत असतो).
- ऑटोलॉगस ट्रान्सप्लांट (स्वतःच्या पेशी) चे संकेत देखील अॅलोजेनिक (दाता पेशी) प्रत्यारोपणाच्या संकेतांपेक्षा वेगळे आहेत.
- लिम्फोमा रुग्णांना सामान्यतः अॅलोजेनिक प्रत्यारोपणाऐवजी ऑटोलॉगस प्रत्यारोपण मिळते. ऑटोलॉगस ट्रान्सप्लांटमध्ये कमी जोखीम आणि कमी गुंतागुंत असते आणि सामान्यतः लिम्फोमाचा उपचार करण्यात यशस्वी होतो.
ऑटोलॉगस (स्वतःच्या पेशी) स्टेम सेल प्रत्यारोपणाच्या संकेतांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- जर लिम्फोमा पुन्हा येतो (परत येतो)
- लिम्फोमा दुर्दम्य असल्यास (उपचारांना प्रतिसाद देत नाही)
- काही रूग्ण ज्यांना लिम्फोमाचे निदान झाले आहे ज्यांना पुन्हा पडण्याची उच्च शक्यता आहे किंवा लिम्फोमा विशेषतः प्रगत अवस्थेत असल्यास, प्रारंभिक उपचार योजनेचा भाग म्हणून ऑटोलॉगस प्रत्यारोपणासाठी विचार केला जाईल.
अॅलोजेनिक (दाता) स्टेम सेल प्रत्यारोपणाच्या संकेतांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- जर ऑटोलॉगस (स्वतःच्या पेशी) स्टेम सेल प्रत्यारोपणानंतर लिम्फोमा पुन्हा होतो
- जर लिम्फोमा रेफ्रेक्ट्री असेल तर
- रीलेप्स्ड लिम्फोमा/सीएलएलसाठी दुसऱ्या किंवा तिसऱ्या ओळीच्या उपचारांचा भाग म्हणून
प्रत्यारोपण प्रक्रिया
डॉ अमित खोत, हेमेटोलॉजिस्ट आणि बोन मॅरो ट्रान्सप्लांट फिजिशियन
पीटर मॅककलम कॅन्सर सेंटर आणि रॉयल मेलबर्न हॉस्पिटल
प्रत्यारोपणामध्ये पाच प्रमुख पायऱ्या आहेत:
- तयारी
- स्टेम पेशींचा संग्रह
- कंडिशनिंग
- स्टेम सेल पुनर्संचयित करणे
- गुंतवणूकी
प्रत्येक प्रकारच्या प्रत्यारोपणाची प्रक्रिया खूप वेगळी असू शकते. अधिक माहिती जाणून घेण्यासाठी:
डॉ अमित खोत, हेमेटोलॉजिस्ट आणि बोन मॅरो ट्रान्सप्लांट फिजिशियन
पीटर मॅककलम कॅन्सर सेंटर आणि रॉयल मेलबर्न हॉस्पिटल
